Trần Đông Lương là một trong những họa sĩ tài biệt nhất thuộc thế hệ tốt nghiệp khóa kháng chiến của Trường Mỹ thuật Việt Nam. Ông nổi tiếng với khả năng vẽ bằng cả hai tay và đặc biệt thành thạo trong chất liệu phấn màu. Trong dòng tranh thiếu nữ, Trần Đông Lương xây dựng một ngôn ngữ tạo hình riêng biệt, tinh tế và đầy tính thi vị. Mái tóc là một chi tiết ông thường chú trọng, được vẽ tỉ mỉ đến từng sợi, vừa sống động như thật, vừa toát lên vẻ sang trọng, nền nã của người phụ nữ Hà Nội xưa.
Ở tác phẩm “Áo dài vải nhung đen”, người xem dễ dàng nhận ra bút pháp Trần Đông Lương ngay trong ánh nhìn đầu tiên. Thiếu nữ nằm nghiêng, thân hình được bao phủ bởi lớp áo nhung đen sâu; các mảng tối được xử lý bằng lớp màu nén khéo léo nhưng vẫn giữ được độ mềm và chuyển sáng mượt mà. Không gian tranh được tiết chế chi tiết, tập trung vào đường nét, hình khối và ánh sáng. Gương mặt nhân vật ẩn hiện, ánh nhìn xa, khơi gợi cảm giác thư thái, tĩnh lặng, đầy chất nội tâm. Một điểm nhấn đặc biệt là chiếc khăn choàng màu lam thêu hoa vắt nhẹ trên vai, vừa tăng tính trang trí, vừa góp phần làm dịu bảng màu trầm của toàn bộ bố cục.
Tác phẩm “Chân dung thiếu nữ ngồi” lại cho thấy một khía cạnh khác trong ngôn ngữ hội họa của Trần Đông Lương: giản dị, trong sáng nhưng giàu cảm xúc. Thiếu nữ mặc áo dài trắng, ngồi nghiêng trên nền sàn, phía sau là bình gốm đặt cạnh vách tường xám nhạt. Bố cục chặt chẽ, ánh sáng nhẹ như lướt trên đường viền nhân vật. Phấn màu được tán đều, chuyển sắc tinh tế, không cần viền nét rõ mà vẫn dựng được khối và không gian. Gương mặt chỉ được nhấn vài điểm sáng tối nhưng vẫn hiện rõ thần sắc. Mái tóc đen rủ mềm là một chi tiết nổi bật, được thể hiện bằng nhịp điệu nhẹ, tạo cảm giác tự nhiên, mềm mại – đúng tinh thần mà ông luôn theo đuổi trong tranh pastel.
Tranh pastel của Trần Đông Lương không đi vào tả thực chi tiết mà gợi mở một thế giới riêng, nơi ánh sáng và cảm xúc tan hòa vào nhau. Những lớp màu mỏng nhẹ, khoảng trống khéo léo, ánh mắt nghiêng nghiêng hay dáng ngồi khép kín đều góp phần tạo nên một không gian vừa kín đáo vừa đầy chiều sâu. Đó chính là yếu tố làm nên giá trị độc đáo của ông trong dòng tranh chân dung Việt Nam hiện đại.
Việc hai tác phẩm được đấu giá thành công tại Paris một lần nữa khẳng định vị trí của Trần Đông Lương trong mỹ thuật hiện đại Việt Nam. Ông không chỉ là người thạo kỹ thuật mà còn là họa sĩ biết tiết chế, biết dừng đúng lúc, biết gợi ra nhiều hơn là mô tả. Trong một thế giới hội họa ngày càng đa dạng, tranh pastel của Trần Đông Lương vẫn giữ được vẻ đẹp lặng lẽ, sang trọng và bền bỉ với thời gian.
Le Auctions
