Họa sĩ Lê Phổ (1907 - 2001), tốt nghiệp khóa I trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (l'École des Beaux-Arts d'Indochine), cùng với ba danh họa khác bao gồm Mai Trung Thứ (1906 - 1980), Vũ Cao Đàm (1908 - 2000) và Lê Thị Lựu (1911 - 1988) đã tạo nên một bộ “tứ kiệt đông dương” của hội họa Việt tại trời Âu.
Theo đó có nhiều cách khu biệt nghệ thuật của Lê Phổ, song có thể phân tách thành các giai đoạn: những năm tháng theo học Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, làm việc tại Hà Nội và khoảng thời gian đầu sau khi định cư tại Paris; thời gian hợp tác độc quyền với galerie Romanet; thời gian hợp tác độc quyền với gallery Wally Findlay.
Thêm vào đó, các chất liệu được Lê Phổ sử dụng tương đối đặc thù. Trước thập niên 50, chủ yếu ông sáng tác trên lụa nhưng đặc biệt ở chỗ, ngoài tranh mực và màu nước trên lụa truyền thống, có một sự chuyển giao, ông vẽ họa phẩm dày như sơn dầu trên lụa. Lụa được bồi trước trên bề mặt kiên cố thường là ván gỗ mỏng cỡ 3mm hoặc masonite. Tổng thể chúng mang lại hiệu ứng thị giác rất thú vị. Sau những năm 50, Lê Phổ chuyển dần sang vẽ sơn dầu sau khi hợp tác độc quyền với các phòng trưng bày và có sự tìm hiểu chín muồi về Hội họa Ấn tượng và Hậu Ấn tượng Pháp.
Bức tranh được đấu giá lần này mang tên “La toilette” (Chải chuốt), sáng tác bằng chất liệu mực và bột màu trên lụa với kích thước 44x27 cm. Tác phẩm mang hơi hướng sáng tác đặc trưng của Lê Phổ thời kỳ trước thập niên 50, miêu tả hình ảnh một người con gái với mái tóc đen suôn dài đang ngồi, phía sau là một cô gái khác đang giúp chải chuốt. Hình ảnh hai người con gái trong tác phẩm mang cái hồn riêng biệt của tranh Lê Phổ, khi các đường nét của hai cô gái được miêu tả rất mềm mại, mang đậm nét Á Đông. Đặc biệt, ông chú ý tập trung miêu tả thần thái của nhân vật thông qua các nét vẽ và một màu sắc nhẹ nhàng.
“La toilette” (Chải chuốt), mực và màu trên lụa, 44x27 cm.
Chốt phiên, tác phẩm được gõ búa ở mức giá 355.000 euro. Mức giá này chưa bao gồm thuế phí liên quan (khoảng 30%). Như vậy, người đấu giá sẽ phải bỏ ra số tiền khoảng 461.500 euro (xấp xỉ 12.4 tỷ đồng) để sở hữu tác phẩm này. Đây là một mức giá cao, song cũng không nằm ngoài dự đoán của giới chuyên môn, bởi tranh của “bộ tứ trời Âu” nói chung và Lê Phổ nói riêng luôn là cái tên chưa bao giờ giảm sức hút đối với các nhà sưu tập. Đó là minh chứng rõ ràng nhất về tài năng của họ cũng như thế hệ họa sĩ Đông Dương.
Văn Khánh
